Elke watersporter krijgt te maken met golven, soms veroorzaakt door de wind, maar vaak ook door andere schepen in de buurt. Marco Binnendijk van Dolphin Maritime is een vaarprofessional die andere vaarprofessionals traint, maar ook ‘gewone’ watersporters leert beter te varen. Hij toont hoe je op groot binnenwater het beste om kunt gaan met golven die door andere schepen zijn veroorzaakt.
Basisveiligheid
Het op de juiste manier omgaan met golven op een snelle boot lukt beter als je ervaring hebt opgedaan onder verantwoordelijkheid van een ervaren instructeur. Natuurlijk moet je zorgen dat de basisveiligheid in orde is en dat begint met de voorbereiding. Dat betekent dat je altijd het weerbericht hebt gecheckt en altijd exact weet waar je vaart. Belangrijk is ook dat je altijd een betrouwbare motor hebt en dat je hebt gezorgd voor voldoende brandstof en een betrouwbaar elektrisch systeem. Verder moet de rest van de boot betrouwbaar zijn, denk bijvoorbeeld aan de verlichting en de besturing.
Noodstop-koord
Draag op een snel varende boot altijd een reddingsvest en zorg dat je het rode noodstopkoord aan je lichaam of je reddingsvest hebt bevestigd. Professionals dragen het rode koord om hun been, omdat benen tijdens het varen in golven de meest stabiele lichaamsdelen zijn. Zo voorkom je een plotselinge ruk aan het koord, waardoor de motor zou kunnen afslaan. Als je in golven vaart, wil je controle hebben, dus over motorvermogen kunnen beschikken.
Zorg dat alle losse onderdelen op de boot zijn vastgezet om te voorkomen dat ze als levensgevaarlijke projectielen rondvliegen. Zorg dat iedereen aan boord voortdurend minimaal met een hand de boot vasthoudt. Hou als stuurman altijd één hand aan het stuur en de andere aan de gashendel en je duim aan de trimknop. Zorg dat als je zit, je beide benen stevig op de bootvloer hebt. Zit actief!
Soorten golven
Golven ontstaan niet alleen door eb en vloed of door wind. Op drukke wateren kom je vaak golven tegen die zijn veroorzaakt door andere schepen. Een golf ontstaat doordat waterdruppels door externe krachten zoals wind, diepteverandering of een scheepsschroef over elkaar omhoog worden geduwd. Daarna bewegen ze door de zwaartekracht weer omlaag. Zo kunnen golven ook door plotselinge ondieptes of richels in het zand bij bijvoorbeeld een haveningang ontstaan. Er zijn verschillende soorten golven. Op het IJsselmeer staan de – vanwege zeeziekte beruchte – korte golven. Op zee zijn de golven over het algemeen langer en regelmatiger. Nu bespreken we het omgaan met de vervaarlijke hekgolven van grote schepen op je route. Heel belangrijk is dat je tijdens het varen in de golven de volledige controle over de boot blijft houden.
Snelheid en trim aanpassen
Elke golf heeft een andere aanpak nodig en de juiste aanpak is mede afhankelijk van het soort en formaat boot waar je op vaart. Als je een gebied met onrustig water in vaart, moet je goed bedenken waar je vaart en welke beweging de golven voor de boot zullen veroorzaken. De belangrijkste tip is: pas voortdurend je snelheid en je trim aan zodat je controle over de boot houdt. Je moet het water om je heen ‘lezen’ om te kunnen bepalen wat je kunt verwachten. Een groot binnenvaartschip verplaatst meer water dan je aan de oppervlakte ziet. Houd daarom altijd gepaste afstand. Op een kleine boot is het varen in de golven van binnenvaartschepen bovendien veel lastiger dan op een grotere boot.
Oplopen
Als je een binnenvaartschip wil oplopen kun je in het onrustige schroefwater terecht komen. Bedenk dat je dan samen met het water naar achteren zult worden geduwd. Zorg dus dat je voldoende vermogen over hebt om over de hekgolf te kunnen klimmen. Stuur tijdens het over de golf varen altijd flink weg van de boot die je inhaalt. Passeer altijd op ruime afstand, want hoe dichter je een ander schip passeert, hoe meer last je van zuiging en onrust in het water hebt. Een binnenvaartschip maakt echter niet alleen hekgolven, want als ‘water-verplaatsend’ schip duwt het de waterdruppels voor de boeg weg en ontstaan de boeggolven. Om deze te passeren heb je ook een speciale aanpak nodig.
Passeren
Wil je langs een boot die dezelfde kant uit vaart, bedenk dan dat je bij tijdens het passeren naar elkaar toe zult worden gezogen. Vaar dus nooit parallel aan de te passeren boot over de boeggolven, want dan duwt de golf je naar de andere boot toe en dat is levensgevaarlijk. Als de golf hoog genoeg is kun je hier zelfs door omslaan. Stuur daarom altijd weg van de andere boot en passeer de boeggolven onder een hoek van 45 graden met de te passeren boot. Vaar pas weer rechtuit als je uit het onrustige boegwater bent.
Triminstelling
Als je over een hek- of een boeggolf van een boot in dezelfde richting wil klimmen, zorg dan dat de motor omlaag is getrimd en dat je de snelheid goed doseert. Wil je over een tegemoetkomende golf, trim de motor dan juist iets op zodat je ‘angle of attack’ van de boot iets achter de boeg komt te liggen. Eenmaal boven op de golf trim je de motor weer omlaag. Probeer te vermijden dat je hard over een golf springt, want dan komt de boot met een enorme klap in het golfdal en kun je slecht inschatten welke kant je op wordt geduwd of gezogen.
Disclaimer
Dit artikel is eerder in een gewijzigde vorm geplaatst in Honda Marine Magazine.
