Bestevaer 65s: Moderne Zwerver

De Bestevaer 65s was volgens velen het mooiste schip van de Hiswa van 2004. Het ontwerp van Gerard Dijkstra & Partners wordt semi custom built in aluminium door K & M Yachtbuilders in Makkum vervaardigd. Dit jacht is speciaal gebouwd voor deelname aan wedstrijden. Voor het komende jaar staan met de geteste Lady Ann de Antigua Classic en de Heineken Regatta op het programma. Epco Ongering zeilde met het jacht op het IJsselmeer. Ook leuk.

Dijkstra en Bestevaer

Gerard Dijkstra is een begenadigd ontwerper. Vorig jaar trok zijn drieenvijftig voet Bestevaer veel bekijks op de Hiswa en inmiddels heeft hij met het ongeschilderde aluminium jacht al menig Noordelijk water bevaren. Naast de 65 voet Bestevaer zijn er ook modellen in lengtes van 48, tot 76 voet door Dijkstra getekend. De Bestevaer 65s is afgeleid van de Zwerver, een legendarisch ontwerp van Sparkman & Stephens uit 1956, waarmee in 1961 de Fastnetrace werd gewonnen. Dijkstra was gecharmeerd van de klassieke lijnen van het 60 voet lange houten schip.

Overhangen

Het model van de Zwerver werd gekenmerkt door grote overhangen van boeg en spiegel en het rechte dekhuis. Dijkstra tekende de van de Bestevaer 65s voor bouw in aluminium, en heeft het ontwerp verbreed en verlengd tot 65 voet. In plaats van de S-spant rompvorm werd een modern onderwaterschip getekend met diepe bulbkiel. Er zijn drie boegvarianten mogelijk: met lepel (spoon) boeg, de 65s, met klippersteven, de 65c en met een steilsteven, de 65st.

K&M Yachtbuilders

K & M Yachbuilders uit Makkum bouwt het model niet alleen in aluminium, maar het kan ook in composiet of zelfs staal worden geleverd. Op de K & M werf worden 2-3 schepen per jaar tot 90 voet lengte gebouwd. De helft van het werk van de dertig personeelsleden bestaat uit onderhoudswerk. Vrijwel alles aan de schepen wordt in huis vervaardigd, alleen de zeilen en de mast worden uit de USA geïmporteerd. Naast de ontwerpen van Dijkstra heeft K & M ook nog modellen van Piet Behage (onder de naam Wever line), van de Stadt (de van de Stadt 56) en verschillende custom built projecten op het programma.

Constructie & Indeling

Aluminium is een bouwmateriaal dat niet veel in seriebouw wordt toegepast. Het is weliswaar licht, sterk en duurzaam, maar door de hoge prijs wordt meestal gekozen voor goedkoper of eenvoudiger te verwerken constructiemateriaal. Omdat aluminium flexibeler is dan staal zijn echter geraffineerdere modellen te bouwen, die veel lichter dan staal en sterker dan polyester zijn. Al moet je natuurlijk wel veel maatregelen nemen om contact met andere metaalsoorten aan boord te vermijden om daarmee elektrolyse te voorkomen. Dat wordt op de Bestevaer gedaan door uitvoerige isolatie van de romp zodat deze geen plus of minpool kan vormen. De elektrische spanning van het materiaal wordt bovendien aan boord voortdurend gemeten.

MCA certificering

Alustar, ontwikkeld door Corus, is het sterkste en meest corrosiebestendige aluminium en wordt daarom door K & M toegepast voor de bouw van de Bestevaer. Het gebruik van Alustar levert een 10% lichter casco op dan bij gebruik van andere aluminiumsoorten. Onder de waterlijn wordt een dikte van 8 mm aangehouden en boven water is het materiaal 6 mm dik. De dekken en de opbouw zijn 5 mm dik en de spantafstand is 90 cm. Er is geen webframe in het casco, maar er zijn extra langs- en dwarsverstevigers geplaatst op de plaatsen waar de meeste krachten worden verwacht, zoals bij de motor. In het schip zijn meerdere waterdichte schotten geplaatst. Dit is een verplichting voor het verkrijgen van de MCA certificering.

Bodensee

Onder de waterlijn is het schip vrij plat, maar heeft een vinkiel met een bulb die 2500 kilo extra lood bevat. De standaard diepgang is 2.80 m en daarmee is de boot alleen geschikt voor ruim water. Het roer zit aan een vaste skeg en heeft een groot balansdeel. Met een Jefa stangensysteem met tandwieloverbrenging worden de stuurbewegingen op het roer overgebracht. De keuze van de motor is opvallend. Een Steyr M 166 6 cilinder in lijn dieselmotor zorgt met 120 kW (163 pk) voor voldoende vermogen om het 28 ton zware schip voort te stuwen. De motor voldoet aan de strenge Bodensee emissie eisen en is daarom uit milieutechnische overwegingen een verstandige keuze. Via een Walther V-drive stuwdruklager wordt de Amertech 45 mm dikke watergesmeerde schroefas bereikt, waaraan een 26 “Maxprop is bevestigd. Er is een driedubbel dieselolie filtersysteem om onderweg niet voor verrassingen te komen te staan.

Bivakkeren

Het geteste jacht is voorzien van een intrekbare elektrische boegschroef om de verstoringen van het rompoppervlak te minimaliseren en toch voldoende hulp bij het afmeren van het 20 meter lange jacht te hebben. Om er maandenlang op te kunnen bivakkeren is er een uitgebreide stroomvoorziening. Centraal staat een 6 kW 3000 toeren generator en ook de 2 x 100 A acculader en de 2500 W omvormer zijn van Mastervolt. De gelaccu’s voor het 24 V boordnet hebben 600 Ah capaciteit en er zijn ook nog accu’s voor het starten van de hoofdmotor, de generator en de boegschroef. Alle batterijen zijn rond de kiel geplaatst, want dat is gunstig voor de stabiliteit. Er is 1100 liter brandstofruimte in twee geïntegreerde aluminium tanks. De twee aluminium watertanks hebben een totale capaciteit van 850 liter. De alu grijswatertank heeft 250 liter inhoud en in de kunststoftank past 160 liter “zwart water”.

Tuigage en zeilen

Zelfs de tuigage van de Bestevaer 65s is custom built en opvallend genoeg worden de zeiloppervlakken nergens weergegeven. De Lady Ann is speciaal ontworpen voor een gunstige handicap bij wedstrijden. Daartoe is de mast van deze 65s verlengd en heeft deze een andere kiel gekregen. De keelstepped carbon GMT mast heeft massieve verstaging, drie paar licht gepijlde zalingen en tussen de bovenste twee paar zijn bakstagen aangebracht. De achterstag kun je met een Navtec cilinder hydraulisch op spanning brengen. Ook de giekneerhouder en de onderlijkstrekker worden hydraulisch bediend. De carbon “Park Avenue giek” is bedoeld om het grootzeil gemakkelijk in op te kunnen vangen.

Schoon

Natuurlijk zijn alle denkbare trimvoorzieningen aanwezig en de elektrische lieren maken het schip gemakkelijk handelbaar. In totaal zijn er 10 Andersen lieren: de kleinsten (58 ST) zijn voor het regelen van de gennakerstand. Voor het grootzeil en de bakstagen zijn er totaal vier 62 ST lieren en de genua wordt met twee 68 selftailing lieren op spanning gebracht. De lieren zijn in de gangboorden geplaatst om de kuip schoon te houden. Het schip is fractioneel, 9/10 getuigd en de North 3DL zeilen zijn vervaardigd van Spectra. Maar het staat ieder klant vrij om andere zeilen of een andere mast uit te kiezen. Het grootzeil op de testboot beschikt over drie reefmogelijkheden en de genua is op de Bamar elektrische roltrommel traploos te verkleinen.

Beoordeling constructie

Aan de grote hoeveelheid ingewikkelde systemen aan boord kun je aflezen dat de werf tot veel in staat is. Het casco is prachtig strak, mooi gelakt en aan de binnenzijde netjes ingetimmerd. Het technische installatiewerk is degelijk uitgevoerd, maar oogt onderdeks door de enorme hoeveelheid techniek in relatief kleine ruimtes wat rommelig. Maar alle systemen functioneren perfect en waarschijnlijk zijn esthetisch meer verantwoorde oplossingen te tijdrovend en onvriendelijk voor het onderhoud. De teakdekken zijn in de beste traditie van de J-klassers gelegd en de vele rvs accessoires benadrukken de nostalgische uitstraling.

Comfort & Ergonomie

Door de rompvorm kun je onderdeks geen zee van ruimte verwachten. Die is er dan ook niet. Daar komt bij dat de Honduras mahonie betimmering voor een scheepse maar donkere uitstraling zorgt. Door de kleurkeuze van de banken (wit) en de vloer (licht beuken) ontstaat wel een gezellige sfeer. Als je uit de kuip naar binnen gaat kom je drie treden lager in het dekhuis (doghouse) terecht. Daar bieden twee banken aan weerszijden een ideale plaats voor de borrel, als het buiten wat is afgekoeld. De bank aan bakboord kan als navigatiehoek worden ingedeeld, maar de zitplaatsen zijn ook als extra bedden te gebruiken. De stahoogte in de lager gelegen salon is vastgesteld op 191 cm en er kan via een drietal dakluiken (koekoeks) van 35 x 58 cm worden geventileerd.

Bedbreedte

Aan stuurboord is een hoekbank van 200 x 200 cm rond een uitklapbare tafel. Aan de overzijde is een langsbank, deels ingedeeld als navigatiehoek (100 x 70 cm blad). De kombuis bestrijkt 250 cm aan bakboord en aan stuurboord zijn de eigenaarshut met tweepersoons bed en eigen natte cel. Meer naar voren zijn twee gastenhutten waarvan een met stapelbed. Helemaal voorin is de natte ruimte voor de gasten. De zitplaatsen zijn ruim en comfortabel maar de bedden zijn niet overbemeten. Het eigenaarsbed is 200 cm lang en maar 125 cm breed. De gasten hebben de beschikking over 200 cm bedlengte, aan het voeteneinde is soms maar 35 cm breedte over. De kombuis is voorzien van alle luxe Bosch inbouwapparatuur. Er zijn twee diepe rvs spoelbakken en het rvs aanrechtblad is op de goede hoogte geplaatst. Al kun je dat natuurlijk veranderen als je extra lang of juist klein bent.

Touchscreen

Buiten is over comfort niets te klagen. Er zijn twee fantastische hekstoelen en de kuipbanken bieden zowel goede bescherming als voldoende ruggesteun. Door de elektrische lieren voor de vallen en de schoten behoort het zware werk definitief tot de verleden tijd. Voor de bediening van de motor is een nette onopvallende plaats gekozen. Het meest comfortverhogende onderdeel van de bootbediening is echter optioneel. Dat is het door K & M zelf ontwikkelde touchscreen bedieningspaneel van alle systemen en installaties, waarmee door het aanraken van het scherm alle belangrijke gegevens van het schip tevoorschijn kunnen worden gehaald.

Vaareigenschappen

Op de dag van de test was het fantastisch zeilweer. Over het IJsselmeer blies een forse Oostenwind van 5-6 Beaufort en de zon zorgde voor de benodigde warmte. Als het 130 cm diameter stuurwiel wordt vastgepakt, leidt dat onmiddellijk tot een eigenaardig trots gevoel. Want het uitzicht is oogverblindend mooi. Of je nu omhoog kijkt naar 25 meter koolstofvezelpracht of over twintig meter teakdek, alles lijkt in optimale harmonie te zijn vormgegeven. Voor het uitvoeren van de manoeuvreertests is de diepgang van 280 cm een handicap, zodat deze buiten de haven in de wind moeten worden uitgevoerd. Het stuur heeft maar één omwenteling nodig voor het volledige roerbereik en stuurt daardoor wat zwaar. Maar het schip reageert heel direct en dat merk je bij een snelle bocht.

Stil

In anderhalf tot twee scheepslengtes (30-40 m.) is de Bestevaer 65s te keren, zodat je op smalle kanalen en in de havens meestal de hulp van de boegschroef in zult moeten roepen. Het geluidsniveau van de motor is uitstekend, want zelfs op vol vermogen (2800 toeren) bij een snelheid van 9,2 knopen wordt binnen niet meer dan 75 dB(A) voortgebracht. Bij het achteruitvaren is een mooi balanspunt te voelen, waardoor het schip goed in de juiste richting kan worden gebracht. Na het motorgedeelte worden op het onstuimige water het grootzeil gehesen en de high aspect fok uitgerold. Onmiddellijk na het strak zetten van de schoten sprint het schip weg en net bijgekomen van de versnelling geeft het GPS al 8,6 knopen snelheid aan. Dat waren we even vergeten, met een waterlijnlengte van bijna 15 meter is de rompsnelheid al 9,4 knopen.

Terugkoppeling

Op de hele tocht is de snelheidsmeter niet onder de acht knopen uitgekomen. De Bestevaer 65s is licht loefgierig en stuurt vrij zwaar, maar daardoor krijg je wel een uitstekende terugkoppeling over de juiste stand van de zeilen. Het trimmen is eenvoudig en de schootvoering optimaal. Op de halfwindse koers bereiken we een top van bijna 10 knopen, maar het metertje blijft net 0,1 knoop onder deze magische grens steken. Als de koers wordt verlegd moet rekening worden gehouden met het in- en uithaken van de bakstagen. Dat is, buiten het verleidelijke uiterlijk, dan ook het enige, dat herinnert aan het zeilen met antieke zeiljachten. Want eigenlijk is het een klassiek ogende schoonheid, waar onder een moderne racemachine schuilgaat.

Conclusie

De Bestevaer 65s is een prachtig ontwerp, daarover zijn vriend en vijand het wel eens. Het jacht beschikt over een moderne tuigage en geweldig goede zeileigenschappen. Daarin zet het de traditie van de J-klassers en de Zwerver voort. Door de klassieke lijnen ontbreekt het in het interieur soms aan de enorme volumes, waaraan we op de moderne jachten gewend zijn. Daardoor vallen sommige voorzieningen wat kleiner uit, zoals de bedden en de natte ruimtes. Het is een voordeel dat het interieur opveel punten aan te passen is aan de wensen van de klant. Dat deze aanpassingen worden uitgevoerd zonder concessies te doen aan het oogverblindende uiterlijk spreekt voor zich. Want aan de zeileigenschappen en het uiterlijk van de Bestevaer 65s zou eigenlijk niets veranderd mogen worden.

Technische Specificaties Bestevaer 65s

Gegevens geluidsmeting:

Plussen

• Degelijke en lichte constructie
• Fabelachtige zeileigenschappen
• In te delen naar eigen wens
• Bedieningsgemak
• Oogstrelend uiterlijk

Minnen

• Beperkte afmetingen bedden
• Veel techniek in kleine ruimte ingebouwd