De boottest van de Besla 1100 is uitgevoerd in 2021.
Het Friese Besla maakt elektrische boten. Op zich is dat niet zo uniek, maar de Besla 1100 is een 100 % elektrisch aangedreven stalen luxe motorjacht van 12,8 ton en daar zijn er niet veel van. Dankzij een forse accucapaciteit is de actieradius groot en een range-extender voorkomt dat je tijdens het varen op zoek moet naar een stopcontact.
Energiek
Ontwikkelaar Gerben Zwerver vertelt het Besla verhaal vol energie. ,,Een groep duurzame investeerder besloot een tiental stalen huurmotorjachten te elektrificeren. Toen het project was afgerond, bleken de aandrijvingen te voldoen, maar was de vorm van het onderwaterschip bepalend voor het succes. Dus kwamen er plannen voor een nieuw model en werd de hulp ingeroepen van ontwerpbureau Vripack. Dat tekende een jacht dat dankzij een weerstandsarm onderwaterschip, precies zoals een zeiljacht door het water zou glijden. Het model werd met een knipoog naar de Tesla inmiddels Besla genoemd. Er was veel belangstelling voor uit landen met strenge milieuregels voor boten zoals Zwitserland, Oostenrijk en Duitsland. Vanwege de interesse en dankzij een subsidiebijdrage kon het eerste exemplaar worden gebouwd, de 11 meter lange Besla 1100.
Touchscreen
De Besla is opgetrokken op een 15 mm dikke kiel en gemaakt van 4 mm dik staal. Wat betreft de constructie is de 1100 een tamelijk normale kruiser. Toch werd behalve de aandrijving ook de indeling anders. De boot is gevormd als een halfopen bakdekkruiser. Het grote vlakke voordek kan desgewenst met beloopbare zonnecollectoren worden belegd, maar die investering, weegt (nog) niet op tegen de opbrengst van maar ongeveer 10% van het dag-verbruik. De doorvaarhoogte is beperkt tot 2,80 m en als je het grote raam naar voren klapt zelfs maar 2.30m. Op het verhoogde achterdek vind je een grote U-vormige loungebank. De stuurman heeft een eigen stuurstoel en net als in een Tesla een mega touchscreen tot zijn beschikking met alle belangrijke bedieningsmogelijkheden voor de boot en de navigatie.
Zee van licht
Onder het achterdek is een enorm grote motorkamer, vol met prachtig geïnstalleerde elektrische apparatuur. Bijzonder is het grote dak van de salon, dat handmatig kan worden opengeschoven. Dan heb je van binnenuit open contact met de stuurman en de mensen op het achterdek. Bovendien brengt het dak, samen met de grote rompramen, een zee van licht binnen. In de salon is de kombuis aan stuurboord, aan bakboord is een riante zithoek. Verder vind je aan bakboord een gasten-bedstee en aan de overkant een natte ruimte met toilet, wasbak en separate douchecel. Nadeeltje is dat de glazen deur in de open stand tegen de wastafel aan komt. Voorin is een fijne eigenaarshut met groot Frans bed en veel kastruimte.
Geen stopcontact
Een stalen jacht van 13 ton zoals de Besla 1100 elektrisch laten varen blijkt mogelijk dankzij aandrijving met twee 10 kW Fisher Panda 48V motoren, die met flexibele koppelingen aan water-gesmeerde schroefassen zijn bevestigd. De stroomvoorziening wordt geleverd door vier 280Ah, 24V Lithium Ion accu’s, totaal 28,8 kW. De motoren draaien op 48V, het boordnet is 24V en dankzij Victron omvormers komt er 230V uit de stopcontacten. Toch is dat niet genoeg. Want als je veel vermogen gebruikt, zou je toch elke dag op zoek moeten naar walstroom om de accu’s te laden. In de Besla is dat niet nodig door de Fisher Panda 24V, 6,4kW generator. Deze zorgt dat je -zolang je niet alle 170 liter diesel hebt verbruikt- met een vaart van 8-9 km/u onbeperkt kunt doorvaren. Twee motoren zorgen voor een lagere energiebelasting, want zo kun je met een lager toerental per motor varen. Hoe minder toeren je maakt, hoe minder energie je verbruikt, want de verbruikscurve loopt enorm bij hogere toerentallen.
Automatisch
Met de gekozen accu-set kun je 13 uur varen met een snelheid van 6-7 km/u. Het scherm vertelt in kleuren groen, oranje en rood of je zuinig vaart. Met meer accu’s in de boot, zou je langer kunnen doorvaren, maar dan zou je regelmatiger moeten laden. Dat is niet altijd even simpel, want meestal ben je aangewezen op 1 fase zoals thuis met 16A uit het stopcontact. Dan kost de huidige set laden al gauw een hele nacht. De generator lost dat probleem op. Om tekorten in accucapaciteit te voorkomen, start de generator automatisch als deze onder de 40% is gedaald. Dan verbrand je wel diesel, ook al vaar je elektrisch. Het moderne antwoord daarop is: blauwe diesel, brandstof uit algen, plantaardige olie en biomassa. Blauwe diesel is fossielvrij en reduceert de emissie van broeikasgassen met 90%. Na zeilen is dit de meest milieuvriendelijke manier van varen.
Lifestyle
De stalen boot is uitstekend geconstrueerd. Met een mix van klassieke en moderne lijnen heeft de Besla geen alledaags uiterlijk. Het schilderwerk is uitstekend uitgevoerd met Awl-grip. Ook voor de elektrische apparatuur zoals laders en omvormers is gekozen voor het beste spul. Als je in de motorkamer afdaalt kom je in een zee van blauwe Victron apparatuur. Samen met de accu’s, de motoren en de generator is alleen al in de motorkamer ruim 100.000 euro geïnvesteerd. De rest van de boot is lifestyle-achtig vormgegeven met moderne grijze kleuren en rauhfaser-achtige wandbedekking. De boot is overigens custom built. Je hebt onbeperkte keuzes voor de indeling en de uitvoering en het model is ook in een 13 en een 15 meter versie verkrijgbaar.
Eigen wil
Varen met de Besla is vooral geweldig omdat de boot totaal stil vaart. Het manoeuvreren is de eerste keer even wennen, want elektrisch reageert nu eenmaal anders. Motorlawaai geeft bij het manoeuvreren best veel informatie die je nu mist, dus moet je meer op gevoel varen. Ga je vooruit, dan is dat geen enkel probleem, de boot stuurt direct en scherp. Het lukt moeiteloos om met de twee motoren tegengesteld draaiend de smalle havenmonding uit te draaien. Ook een krappe brugpassage levert geen zweetdruppels op. Lastiger wordt het bij het achteruitvaren, dan merk je dat de boot een eigen wil heeft. Wel kun je met de krachtige proportionele boegschroef de koers corrigeren. Soms is dat nodig, want als de Besla eenmaal achteruit een kant op draait, is deze door het weerstandsarme onderwaterschip moeilijk op andere gedachten te brengen.
Gewenning
Op de winderige testdag lijkt het manoeuvreren een kwestie van gewenning. Verder is het volstrekt uniek om met zo’n grote boot volkomen stil te varen. Zelfs de watervogels lijken te schrikken van de enorme blauwe zwaan, die geruisloos voorbij glijdt. Alleen als de generator wordt gestart hoor je een licht gebrom. Maar na anderhalf uur varen, manoeuvreren, accelereren, vol gas uitproberen en afremmen is het energieniveau in de accu’s nog niet onder de 80% gezakt, dus de generator laten we uit. Dan glijden we geruisloos terug naar de haven. Onderweg merken we op: dat kabbelende water maakt eigenlijk best veel geluid.
Technische gegevens Besla 1100:
Lengte: 10,94 m.
Breedte: 3,86 m.
Diepgang: 0,68 m.
Doorvaarhoogte: 2,30 – 2,80 m.
Waterverplaatsing: 12,8 ton
Motoren: 2x 10 kW Fisher Panda elektromotoren
Prijs vanaf: €475.000
Meer informatie: www.besla.nl
Deze boottest kan eerder (gedeeltelijk) zijn geplaatst in Yacht Vision Magazine, de Telegraaf Vaarkrant, de Telegraaf VRIJ, Watersport-tv.nl, Honda Marine Magazine en/of Botentekoop Magazine.
