VO 65: Hoe zeilt een Ocean Racer?

Boottester Epco Ongering zeilde in 2013 vanaf Lanzarote mee met de eerste nieuwe Volvo Ocean Race eenheidsklasse boot, die van het Zweedse SCA vrouwenteam. In de edities van 2014-2015 + 2017-2018 en de editie van 2023 was hij aan boord van de VO 65 tijdens de zogenaamde Pro-Am races in het voorprogramma van de echte race. Tijdens de race 2014 was hij te gast bij het team van Brunel. In de race daarna zeilde hij met de latere winnaar van de Volvo Ocean Race 2017-2018, het Chinees-Franse DongFeng. Bij dat team had de Nederlandse zeilster Carolijn Brouwer een misschien wel beslissende inbreng.

Zeilen met de VO 65

Van een kilometer afstand kun je al zien dat de VO 65 een racemachine is, zij het een ietwat gedateerde. De lange waterlijn, de brede kont en de 30 meter hoge carbon mast laten geen misverstand bestaan over de bedoeling om keihard te zeilen. Maar is het ook een boot waar je het negen maanden op kunt uithouden, zoals tijdens de Volvo Ocean Races van weleer en de drie Europese etappes van de huidige Ocean Race? Spoiler alert: ons antwoord is: nee. Of je moet van beton zijn.

Aardedonker

Comfort aan boord bestaat uit een ‘bunk’, een Spartaanse hangmat waar je in kunt uitrusten en –als het mee zit – ook kunt slapen. Binnen is het aardedonker, je loopt grotendeels op een schuin vlak en het toilet bestaat uit een carbon kom, die halfcardanisch is opgehangen, maar geen toiletbril heeft. Plek voor eigen spullen is er nauwelijks. Comfort betekent gewicht en in de wedstrijdzeilerij is er juist alles aan gedaan om de boot zo licht mogelijk te maken.

Stijver

Over de constructiesterkte van de VO 65 hoef je niet in te zitten. Deze one-design boot is stijver en sterker dan vrijwel alle boten van vorige edities. De boot is helemaal van koolstofvezel versterkt laminaat gemaakt en dat maakt de rompen stijf en sterk. Het carbon racemonster weegt maar 12.500 kilo waar de iets langere VO 70’s uit de edities van voor 2013-2014 minimaal 14.000 kilo wogen. En de kantelkiel die 40 graden onder het centrum van de boot uit kan worden geklapt, is een iets modernere variant van de Caraboni kiel uit de eerdere editie.

Aan de wind

Het zeiloppervlak aan de wind bedraagt 296 m2 en dat is net zo veel als de oude boten meenamen. Voor de wind kan er totaal 578 m2 worden gezet, tegen 695 m2 op de oude VO 70’s. Die waren dus op ruime rakken iets sneller, maar leggen het aan de wind af tegen deze nieuwe generatie. In tegenstelling tot de IMOCA’s, de moderne zeilboten met kromme draagvleugels buiten de boot, heeft de VO 65 geen foils om de boot boven het water uit te tillen en zo de waterweerstand te minimaliseren. Ook hebben de boten geen Wingsails, de stijve zeilen waar in de America’s cup gebruik van wordt gemaakt. Dat soort zeilen is niet te gebruiken in offshore wedstrijden met permanent wisselende omstandigheden.

Massief staal

Op de testdag stond er veel wind, zo rond de 28 knopen, een kleine windkracht zeven. De dames van het Zweedse SCA team hadden ervoor gekozen het grootzeil met één rif te verkleinen en vervolgens de onstuimige zee op te gaan. De boot voelt aan alsof deze van massief staal is gemaakt, zo stijf. Later heeft boottesten ook met de VO 65’s van Brunel, DongFeng en de Team JaJo mogen zeilen. De ervaringen van die tochten zijn in dit verhaal verwerkt.

Hellingshoek

De VO 65’s sturen licht, heel licht. Even niet opletten en je ligt op een heel andere koers. Geconcentreerd sturen is dus een eerste vereiste. Zeker als er veel wind is krijg je allerlei afleidende informatie en juist dan is het belangrijk om de ogen gericht op de meters en de zeilen te houden. Ervaren zeilers voelen aan de wind op hun huid dat de koers verandert. Zij kunnen bijna met de ogen dicht sturen. Zodra de zeilen omhooggaan voel je dat de ‘motor’ aan gaat. Onmiddellijk lijkt het alsof je ineens volgas geeft. De boot schiet vooruit en pakt onmiddellijk vaart op.

Binnen een halve minuut schieten we naar een speed van 22 knopen. Om de bijna 40 km/u snelheid vast te houden is het zaak de juiste hellingshoek aan te houden. En dat vereist een voortdurende communicatie tussen de stuurman en de grootzeiltrimmer. Zo hard zeilen met een racemachine en een subliem getrainde bemanning geeft een reuze kick, laat dat duidelijk zijn. Super leuk voor een paar uur, een dag of een weekend. Maar om het er negen maanden op uit te houden moet je als bemanning wel van beton zijn.

Scorebord:

VOR en VO 65 Weetjes

• Elke VO 65 boot weegt net zo veel als twee Orka’s of zeven middenklasse auto’s
• Op elke boot moeten twee bemanningsleden een medische cursus hebben gevolgd
• Zij moeten ook noodvullingen in het gebit kunnen maken en ledematen kunnen amputeren
• Het team aan de wal bestaat uit minstens negen verschillende disciplines waaronder een zeilmaker,
• Aan boord zijn vijf vaste camera’s, vijf vaste microfoons en drie infrarood lichten.
• In eerdere edities werden de reserve masten per Boeing 747 Frontloader of Antonov over de wereld gevlogen. Alleen in deze vliegtuigen zijn de 30 meter lange masten snel te vervoeren.

Bemanning en gewicht

• Er wordt niet gedoucht aan boord, zeilers gebruiken een natte lap of regenwater.
• Elke dag produceert een watermaker aan boord 50 liter drinkwater uit zout zeewater
• Ieder bemanningslid verbrandt circa 5-6000 kilocalorieën per dag
• Dat wordt aangevuld met gevriesdroogd eten dat met warm water wordt aangelengd
• Favoriete smaken zijn Green Curry, Spaghetti Bolognese en Kung Po Chicken
• Dagelijks eten ze ook acht energierijke snacks en nemen circa 20 vitaminepillen
• Desondanks verliest elke zeiler per etappe ongeveer 11 kilo gewicht
• Bij het overstag gaan worden reserve zeilen, gereedschap en ook al het eten naar de hoge kant gebracht

Nederlanders

• Meest ervaren zeiler deze race is de Nederlander Bouwe Bekking met acht eerder deelnames
• Zeilers hebben tweemaal daags vier uur wacht, vier uur stand-by dienst en vier uur rust
• De huidige Ocean Race is de 14^e editie van de Race die vroeger Whitbread Round the World en later Volvo Ocean Race heette.
• 50 jaar geleden werd in 1973 de eerste Ocean Race gezeild.
• Viermaal deed er een Nederlandse Team Brunel boot mee: in 1997-1998 en 2005-2006, 2013-2014 en 2017-2018
• De Nederlander Conny van Rietschoten is de enige schipper die de race tweemaal won (1977-78 en 1981-82)
• Carolijn Brouwer deed driemaal mee met de Volvo Ocean Race en won de laatste editie.

• Team Brunel maakte in de editie 2014-2015 voor het eerst gebruik van een vrouwelijke psycholoog als teamcoach

Records

• In een vorige editie werd een maximale snelheid van 42 knopen (77 km/u) gemeten ( door het team Abu Dhabi)
• Tijdens die editie werd ook een golf van 16,3 meter hoog gemeten en wind van orkaankracht
• Dit jaar (2023) wordt de route rond de wereld in zeven etappes afgelegd. In het verleden waren dat negen of meer.
• De totale route in 2014-15 was 38.739 zeemijl ofwel 71745 kilometer lang. Tegenwoordig is de race met 60.000 kilometer een flink stuk korter. Dit keer slaat de Ocean Race het Arabisch schiereiland, Azië, Australië en Nieuw Zeeland over.
• In elke etappeplaats worden havenraces gevaren die meetellen voor het klassement

Imoca’s

• In de Ocean Race van 2023 varen alleen de Imoca boten in zeven etappes om de wereld. De VO 65 boten zeilen alleen wedstrijden in de drie etappes die in Europa starten: Alicante – Kaapverdië, Aarhus – Scheveningen en Scheveningen – Genua
• Het programma van de Imoca’s in 2023 bevat de langste etappe ooit. Dit keer gaat deze etappe van Kaapstad in Zuid-Afrika naar Itajai in Brazilië. De afstand tussen deze plaatsen is 23.613 kilometer en bestrijkt dus bijna de helft van de 60.000 kilometer lange race.
• Ook gaat deze etappe langs de drie grote kapen in de wereld: Kaap de Goede Hoop in Zuid-Afrika, Kaap Leeuwin in Australië en Kaap Hoorn onder Zuid-Amerika langs.
• Naar verwachting zeilen de Imoca’s deze etappe in 34 dagen. Dat betekent dat de zeilers aan boord meer dan een maand lang, dag en nacht, worden blootgesteld aan enorme herrie en oncomfortabel gebonk van de romp van de boot tegen het water.
• Ook kunnen de temperaturen wisselen van +38 tot -5 graden
• De gemiddelde snelheid zal tijdens deze etappe rond de 30 km/u liggen.

Disclaimer

De boottest van de VO 65 is uitgevoerd in 2013 en delen van deze test kunnen eerder in andere media zijn gepubliceerd. Alle genoemde specificaties en uitvoeringen zijn van het moment van testen. Kijk daarom voor actuele uitvoeringen op de website van de race organisator. Zie hiervoor het infoblok onder deze test.