Op het water is iedereen gelijk, alhoewel, het is duidelijk dat niet iedereen even goed kan varen. En wat houdt goed varen eigenlijk in? Algemeen wordt onder goed varen verstaan: het beheersen van de boot, waarbij je onder alle omstandigheden de veiligheid in acht neemt en overlast voor mede-watersporters en de natuur voorkomt. Het liefst willen we dat iedereen goed kan varen. Maar hoe zorg je dat je goed en zorgeloos kunt varen? Een opleiding volgen lijkt een goede eerste stap, maar uiteindelijk komt er meer bij kijken. Hier een lijstje met ‘gouden’ regels voor schippers en aanstaande schippers.
Begin als kind met varen.
De boot leren beheersen van een boot is voor de een gemakkelijker dan voor de ander. Als je als kind leert varen, pik je gemakkelijk de grillen van het water en de nukken van verschillende boten op. Begin dus met het leren varen als de kinderen nog klein zijn en wijs ze onder verschillende omstandigheden op lol, maar ook op de gevaren. En laat ze -als dat kan – ook eens in een andere boot varen.
Doe een cursus.
Het is geen schande om een vaaropleiding te volgen, sterker nog, als je niet van jongs af aan met varen bent opgegroeid is het eigenlijk een must. Laat je helpen door ervaren schippers die je op een vriendelijke manier bijbrengen om de juiste dingen in de juiste volgorde te doen. Ze leren je waar je moet kijken en hoe je de rust kunt bewaren.
Manoeuvreer met rust.
Als je niet weet wat er op kan gebeuren, word je soms overvallen door angst en paniek. En dat blijkt een slechte raadgever. Als je alle manoeuvres met rust uitvoert, heb je de tijd om je handelingen aan te passen aan de omstandigheden. Je loopt zo minder kans op schade. Bovendien straalt rust ook autoriteit uit. Dat betekent dat mensen aan boord beter naar je luisteren en dat is zeker belangrijk als het om de veiligheid gaat.
Stel veiligheid voorop.
Als je lekker gaat varen is veiligheid misschien niet je eerste zorg, maar dat zou het wel moeten zijn. Water is onvoorspelbaar, een ongeluk zit in een klein hoekje. Zorg dat je alert bent, geconcentreerd vaart, oplet of je anderen ziet en zorgt dat je zelf ook wordt gezien. Draag op snel varende boten altijd het noodstopkoord en een reddingsvest. Laat alle opvarenden op een snelle boot een vest aandoen. Draag ook een reddingsvest als je rustig vaart, maar het slecht weer is of de watertemperatuur onder de 15 graden is.
Houd rekening met je opvarenden.
Vaar je met anderen, bedenk dan dat niet iedereen met zeebenen is geboren. Heb je ouderen aan boord, houd er dan rekening mee dat ze minder flexibel zijn en niet snel kunnen reageren op plotselinge bewegingen van de boot. Geef duidelijke instructies over hoe je je het beste kunt vasthouden, waar je veilig kunt zitten en vertel wat je gaat doen. Een goede briefing laat de mensen aan boord meer genieten.
Zorg dat kinderen het leuk hebben.
Kinderen willen bewegen en zijn aanboord van eenboot snel verveeld.Als je met kinderen vaart moet je vooral ook voor de kinderen varen. Dus geef ze een taak en vaar niet te lange stukken achtereen. Als kinderen zich aan boord belangrijk en begrepen voelen, zullen ze varen leuker vinden en de volgende keer weer met veel plezier mee gaan.
Geef kinderen een veilige plek.
Als je met kinderen vaart is het handig als je ze voor je in het zicht houdt. Laat ze nooit op de boeg of de zijkanten gaan zitten. Mochten ze door een onverwachte golf overboord slaan, dan kun je ze bijna niet meer met de draaiende schroef ontwijken. Laat ze dus lekker laag en in het zicht van de schipper plaats nemen.
Kijk regelmatig achterom.
Veel schippers zijn geneigd om alleen vooruit te kijken. Op groot vaarwater komt het gevaar altijd van achteren, want beroepsvaart gaat hard en de schippers kunnen jou in je ‘notendop’ nauwelijks waarnemen. Verder is het ook belangrijk om de eigen hekgolf in de gaten te houden. Sommige schippers beseffen niet dat ze door hun grote hekgolf de natuur en watersporters om zich heen onrust of zelfs schade bezorgen. Ook kost varen met een grote hekgolf enorm veel energie en inefficiënt omgaan met energie is niet meer van deze tijd.
Haal je stootwillen binnen.
Er zijn meerdere redenen om direct na het wegvaren de stootwillen binnen te halen. Als ze gaan dansen op het water kunnen ze de boot beschadigen, de opvarenden nat spatten en losraken. Niet alleen liefhebbers van mooie bootvormen en stijlvolle jachtbouw vinden het geen gezicht, die bungelende fenders aan de buitenkant van een mooi jacht. Het is een kleine moeite maar laat je boot zoveel mooier uitkomen. En… een van de gouden regels is ook: een luie schipper is meestal geen goede schipper.
Help anderen met afmeren.
Loop je op de kade of op de steigers, help dan de schippers met het aanpakken van de landvasten en eventueel met van een fender om het contact met de wal te verzachten. Geef geen ongevraagde aanwijzingen en ga niet roepen, de kans is groot dat je niet wordt verstaan of begrepen. Knoop lijnen niet vast, maar sla ze om een bolder of kikker en geef ze terug naar de boot. Een andere gouden regel is dat je een boot goed vast moet leggen, maar zorg wel dat je deze zo ook weer los kunt maken.
Pleeg regelmatig onderhoud.
Een boot is kostbaar en heeft enorm te lijden van weer en wind. Er is eigenlijk niets zo slecht voor een boot als water. Water laat hout rotten, staal roesten en textiel vergaan. Zorg dus voor voldoende bescherming van je boot en maak dat de vitale onderdelen zoals de romp, de besturing en de aandrijving in topconditie zijn.
Wees alert op de omgeving en het weer.
Een van de gouden regels is dat je weet waar je vaart en ook hebt bekeken waar je in die omgeving veilig kunt afmeren. Zorg dus voor goede kaarten. Kijk naar de lucht, een blik op de wolken kan je meer vertellen dan 10 weerapps bij elkaar. Weet je niet waar je naar moet kijken, volg een meteorologie-cursus en zorg ondertussen voor een opgeladen telefoon en voldoende informatie over het verwachte weer.
Dit zijn zo maar een paar gouden regels die het varen veiliger, leuker en gezelliger kunnen maken. Het zijn geen verplichtingen, want het water is ook aantrekkelijk vanwege het gebrek aan gebaande paden. Kies voor veilig en geniet mateloos van zorgeloos varen. Voor meer informatie, lees het boekje Zorgeloos Varen dat is uitgegeven bij uitgeverij Hollandia. .
